Şalpazarı İlçesi, Trabzon’un en batısında yer alır. İlçenin batısında Giresun, güneyinde Gümüşhane, doğusunda Tonya ve kuzeyinde Beşikdüzü ilçesi yer alır. Şalpazarı ilçe merkezi Trabzon şehir merkezine yaklaşık olarak 65 km uzaklıktadır. Beşikdüzü ilçesi, Şalpazarı’nın sahile açılan kapısı olması bakımından önem arz etmektedir. Şalpazarı ilçe merkezinin denizden yüksekliği 270 m’dir. İlçe merkezinin Ağasar Deresi ile “Küçük Deresi’nin” birleştiği noktada kurulduğu tahmin edilmektedir. İlçenin toplam alanı 138 kilometrekaredir.
İlçede irili ufaklı pek çok akarsu, çay ve ırmak bulunur. Şalpazarı ilçe merkeziyle birlikte bütün köyler hesaba katıldığında su potansiyelinin oldukça yüksek olduğu görülür. Bu akarsular içinde en önemlisi muhakkak Ağasar deresidir. Eski kaynaklarda Akhisar[1] olarak da bilinen ve türkülere konu olan Ağasar Deresi, Beşikdüzü’nde denize ulaşana dek yaklaşık olarak 30 km’lik bir hat boyunca bütün bir vadiyi yararak suyunu Karadeniz’e bırakır. Ağasar deresinin debisi, yıl boyunca oldukça değişken bir profil çizer.
Ağasar deresinin kaynağı yörede konik biçimli bir dağ olan Sis Dağı’nın (2182 m) doğu eteklerinde iki ana su kaynağından oluşur. Batıdaki bölümünü, 2118 m Halil Tepesi’nin dibinden akan ve yaklaşık 4.5 km uzunluğundaki “Adambilmez Akarsuyu” oluşturur. Bu akarsuyun batı tarafında Geyikli Mahallesi, doğu tarafında ise Karaağaç mahallesi bulunur. Karaağaç mahallesinin bulunduğu sırtın doğusunda ise diğer vadi uzanır. Bu arazi üzerinde Simenli ve Sütpınar mahalleleri yer alır. Bu parçalı araziyi yaklaşık 8.5 km uzunluğundaki Simenli Deresi’nin havzası biçimlendirir (Kılıç, 2016, 3).
Adambilmez ve Simenli akarsuları Karaağaç mahallesinin güney tarafında birleşir. İşte Ağasar Deresi’ni oluşturan iki ana su kaynağı bunlardır. Bu akarsuya 1 km sonra Kavacık deresi, 5 km sonra ise Çetrik ve Fidanbaşı köylerinin yer aldığı diğer vadiden akan Değirmendere akarsuyu karışır. İkinci derenin çatağında Şalpazarı ilçe merkezi yer almaktadır. Ağasar deresi, ilçe merkezinden sonra ise Kalegüney deresi ve Korkuthan mahallesi altından akan “Çakal Deresi” ile de birleşir. İrili ufaklı pek çok akarsu ve dere ile birleşen Ağasar deresi Beşikdüzü ilçe merkezinin hemen batı tarafında kısmen genişleyen bir yatak ile denize ulaşır (Kılıç, 2016, 4).
Ayrıca Taşdibi deresi, Kirazlık deresi, Baltanın deresi, Uzunevi deresi, Saylıbuz ırmağı gibi birçok akarsu Ağasar deresini besler. Bu akarsularda alabalık bulunur. 1999 yılı yaz aylarında Trabzon Tarım İl Müdürlüğü tarafından derelere alabalık yavruları bırakılmıştır. (http://geyiklidernegi.org/Ilc/cografyasi.html)
DAĞLAR
Bölgenin en yüksek dağını 2182 m ile Sis Dağı oluşturur. Sis Dağı’nın uzantısı olan Karakısrak Dağı 1902 m ile ikinci sırada yer alır. Bu dağları, Toksar Tepesi 1637 m, Cıba Tepesi 1595 m, Sarıağuluk Tepesi 1362 m, Şıhgıranı Geçidi 1318 m, Sivridağ Tepesi 1295 m, ve Ağameydanı 1040 m gibi tepeler takip eder (Kılıç, 2017, 335-336).
Sis Dağı’nın en yüksek noktası, Halil Evliya Tepesi’dir. Bu tepenin denizden yüksekliği 2182 metredir. Buranın başka bir özelliği de güneşin doğuşu ve batışını izlemek için fevkalade muhteşem bir ortam sunuyor olmasıdır.
[1]
Detaylı bilgi için: Feridun
Emecen (2010). Doğu Karadeniz’de Bir Vadi
Boyu Yerleşmesi-Ağasar Vadisi: Şalpazarı-Beşikdüzü, Serander Yayınevi.